Tożsamości Odzyskane

Program „Tożsamości Odzyskane. Interwencje” to kontynuacja pracy wokół historii i pamięci na ziemiach objętych powojennymi przesiedleniami. Interesują nas historie społeczności i osób, które w latach 1944-1947 z konieczności (lub rzadziej – z wyboru), zmieniły region zamieszkania. To zarówno wypędzani ze wschodu lub szukający na zachodzie lepszego życia Polacy, przymusowo przesiedlani na „ziemie odzyskane” Ukraińcy, Łemkowie i Rusini czy wreszcie – Niemcy, uciekający i przesiedlani na zachód. Temu skomplikowanemu i trudnemu procesowi historycznemu przyjrzymy się w mikroskali – w czterech miejscowościach (dwóch na wschodzie i dwóch na zachodzie Polski) zrealizujemy wraz z mieszkańcami twórcze interwencje: działania edukacyjne, animacyjne i artystyczne dziejące się wokół konkretnych śladów związanych z przesiedleniami (np. nagrobków, pieśni, roślin, architektury).

W 2012 roku zrealizowaliśmy pierwszą edycję projektu „Tożsamości Odzyskane”. Zaprosiliśmy do współpracy lokalnych animatorów pracujących na terenach „ziem odzyskanych”. Po seminarium związanym z pracą wokół pamięci, w czterech miejscowościach – Grochowicach, Ochli, Srebrnej Górze i Kotli – wspólnie zrealizowaliśmy mikro-działania związane z niemiecką, ukraińską i polską pamięcią tych terenów. Śpiewanie pieśni, robienie fotografii otworkowych, praca z historiami przedmiotów były dla nas pretekstem, aby wraz z miejscowymi liderami rozpocząć rozmowę o lokalnej historii (patrz – zakładka „Materiały”).
Wokół tematu zmiany powojennych granic Polski i związanych z tym przesiedleń, wciąż dzieje się niewiele – tematy te często stanowią lokalne tabu, czasami brakuje pomysłu, narzędzi i możliwości, aby zainicjować pracę wokół niełatwej, lokalnej historii. Jako grupa animatorów i twórców, a zarazem przyjaciół, których łączy zamiłowanie do podróży po Polsce i chęć odkrywania jej historii w spotkaniach z ludźmi i miejscami, ruszamy do czterech miejscowości. W każdej z nich zaproponujemy mieszkańcom udział we wspólnym działaniu – pracując różnymi metodami (nagrywając dźwięki, zbierając rośliny, nagrywając filmy, fotografując architekturę, oglądając stare zdjęcia, słuchając historii), stworzymy wspólnie cztery interwencje poruszające temat powojennych przesiedleń. Do współpracy zaprosimy zarówno dzieci i młodzież, jak i dorosłych mieszkańców. Dokumentacja działań w postaci nagrań / fotokastów / filmów trafi na stronę internetową wraz z opisami w postaci scenariuszy – chcemy, aby nasze doświadczenie, które traktujemy jako twórczy eksperyment, przełożyło się na refleksję o tym, jak pracować wokół tematu związanego z tużpowojenną, lokalną i prywatną historią.

Od 12 lat w Towarzystwie Inicjatyw Twórczych “ę” podróżujemy po Polsce. W niektóre miejsca trafiamy tylko na chwilę, z innymi przez lata łączą nas wspólne działania. Dzielimy się nie tylko własną wiedzą i doświadczeniem, ale przede wszystkim – sami w ten sposób nieustannie się uczymy. Skupiamy wokół siebie animatorów kultury, badaczy społecznych i twórców – pracując z lokalnymi instytucjami, liderami i społecznościami często sięgamy po narzędzia wizualne i dokumentalne. Realizując nowe projekty czerpiemy z wcześniejszych doświadczeń – własnych i płynących z działań realizowanych przez inne organizacje i instytucje. Często w naszej pracy, podążając za osobistymi zainteresowaniami lub intuicjami, dotykamy tematów, które nie są popularne, ale dostrzegamy w nich duży potencjał. Podobnie jest z historią powojennych przesiedleń – mamy przekonanie, że jest to „biała plama” zarówno jako temat działań edukacyjnych, animacyjnych jak i artystycznych. Zdajemy sobie sprawę, że powodem może być to, jak trudna i skomplikowana jest to historia. Dlatego zaplanowaliśmy projekt jako działanie pilotażowe, kameralne, dziejące się w małych miejscowościach i realizowane przez zespół dzielący wspólne zainteresowania i uzupełniający wzajemnie swoje kompetencje.
Ta strona gromadzi nasze dotychczasowe doświadczenia. Będziemy ją rozbudowywać w miarę trwania tej niezwykłej i wielce dla nas odkrywczej, kolejnej już podróży.

—————————————————————————————————-

Projekt “Tożsamości Odzyskane. Interwencje” jest w 2014 roku realizowany dzięki wsparciu 104 osób, które włączyły się we współfinansowanie działania przez portal PolakPotrafi.pl
W tym miejscu za wsparcie dziękujemy szczególnie:
Galerii Otwartej z Sandomierza, Magdzie i Mariuszowi Pajączkowskim
Tomaszowi Porowskiemu, Cydr Ignaców
Marcie Błaszczyk, Janowi Borowiczowi, Magdzie Debińskiej, Annie Despondes, S. Fidelis, Romanowi Furtakowi, Karolinie Jonderko, Z.M. Lubińskiej, Oli Pająk, Aleksandrze Stańczuk, Adze Stasickiej, Ewie Stokluskiej, Joannie Świstak, ,Teatrowi Komedii Valdall, Aletheta.